سرویس نرم‌افزاری به‌عنوان یک سرویس (SaaS) چیست؟
«نرم‌افزار به‌عنوان خدمت» (Software as a Service یا SaaS) معمولاً به‌عنوان یک مدل نرم‌افزاری مبتنی بر ابر شناخته می‌شود که برنامه‌ها را از طریق مرورگر اینترنت به کاربران نهایی ارائه می‌دهد. ارائه‌دهندگان SaaS خدمات و برنامه‌ها را میزبانی می‌کنند تا مشتریان بتوانند به‌صورت درخواستی (On-Demand) از آن‌ها استفاده کنند. در مدل SaaS، نیازی نیست نگران نحوه نگهداری خدمت یا مدیریت زیرساخت زیربنایی باشید؛ فقط باید به این فکر کنید که چگونه از نرم‌افزار استفاده خواهید کرد. یک ویژگی رایج دیگر در SaaS، مدل پرداخت اشتراکی یا پرداخت به‌اندازه‌مصرف است که جایگزین خرید کامل و یک‌باره تمامی قابلیت‌ها می‌شود. مثال متداول یک برنامه SaaS، یک سرویس ایمیل مبتنی بر وب شخص ثالث است که می‌توانید با آن ایمیل ارسال و دریافت کنید بدون اینکه لازم باشد امکانات جدید به آن اضافه کنید یا سرورها و سیستم‌عامل‌هایی را که برنامه ایمیل روی آن اجرا می‌شود، نگهداری کنید.
اگرچه صنعت معمولاً از اصطلاحات «زیرساخت به‌عنوان خدمت» (IaaS)، «پلتفرم به‌عنوان خدمت» (PaaS) و «نرم‌افزار به‌عنوان خدمت» (SaaS) به‌عنوان گروه‌های خدمات استفاده می‌کند، در AWS تمرکز بر راهکارهای متناسب با نیازهای شماست که ممکن است از چندین نوع خدمت تشکیل شوند. در اینجا برای کمک به تصمیم‌گیری، از همان دسته‌بندی سنتی IaaS، PaaS و SaaS استفاده شده است.
چرا SaaS مهم است؟
SaaS اهمیت دارد چون دسترسی کسب‌وکارها را به نرم‌افزارهای قدرتمندی فراهم می‌کند که قبلاً اجرای آن‌ها در محیط‌های داخلی بسیار پرهزینه یا انرژی‌بر بود. ارائه‌دهنده SaaS سخت‌افزار، ابزارهای نرم‌افزاری و برنامه را در مرکز داده یا محیط ابری خود مدیریت می‌کند. شما می‌توانید نرم‌افزار را مستقیماً از مرورگر یا برنامه موبایل استفاده کنید. مدل اشتراکی SaaS این امکان را می‌دهد که استفاده خود از نرم‌افزار را بسته به نیازهای کسب‌وکار افزایش یا کاهش دهید.
مزایای SaaS عبارتند از:
-
دسترسی ابری: می‌توانید از هر دستگاهی که به اینترنت متصل است به SaaS دسترسی داشته باشید. در مدل‌های سنتی، فقط از ایستگاه‌های کاری که نرم‌افزار روی آن‌ها نصب شده بود می‌توانستید استفاده کنید. این ویژگی برای مدل‌های کاری ترکیبی و دورکاری بسیار محبوب است.
-
کاهش هزینه اولیه: مدل اشتراکی SaaS هزینه‌های اولیه نرم‌افزار سنتی (مانند مجوز، نصب یا مدیریت زیرساخت) را کاهش می‌دهد و نیازی به سرمایه‌گذاری در منابع محاسباتی اضافی برای اجرای نرم‌افزار نیست.
-
کاهش هزینه‌های جاری: با پرداخت هزینه ثابت اشتراک، می‌توانید هزینه سالانه خدمات نرم‌افزاری را دقیق پیش‌بینی کنید. نگهداری توسط ارائه‌دهنده SaaS انجام و در اشتراک شما پوشش داده می‌شود.
-
استقرار سریع: SaaS نصب و پیکربندی پیچیده نرم‌افزارهای داخلی را حذف می‌کند و می‌توانید از همان آغاز اشتراک سازمانی، نرم‌افزار را در کل کسب‌وکار استفاده کنید.
-
مقیاس‌پذیری درخواستی: می‌توانید هر زمان که نیاز داشتید، خدمات یا فضای ذخیره‌سازی بیشتری به اشتراک اضافه کنید بدون نیاز به ارتقای زیرساخت.
-
قابلیت اطمینان: ارائه‌دهندگان SaaS سرمایه‌گذاری زیادی روی امنیت سایبری و بازیابی پس از بحران دارند و معمولاً ۹۹٪ یا حتی ۹۹٫۹٪ «آپ‌تایم» تضمین می‌کنند.
-
به‌روزرسانی خودکار: به‌روزرسانی‌ها و وصله‌های امنیتی به‌صورت خودکار بدون نیاز به پشتیبانی IT اعمال می‌شوند.
-
یکپارچگی (Integration): می‌توانید برنامه‌های SaaS را از طریق API با دیگر سیستم‌ها و پلتفرم‌ها یکپارچه کنید و آن‌ها را متناسب با نیاز خود سفارشی‌سازی کنید.
-
داده و تحلیل لحظه‌ای: بسیاری از برنامه‌های SaaS داده‌های عملکرد و استفاده را جمع‌آوری کرده و تحلیل‌های لحظه‌ای ارائه می‌دهند.
SaaS چگونه کار می‌کند؟
SaaS از طریق مدل تحویل ابری (Cloud Delivery Model) کار می‌کند. ارائه‌دهندگان SaaS معمولاً برنامه‌ها و داده‌ها را روی سرورها و پایگاه‌داده‌های خود یا سرورهای ارائه‌دهندگان ابری ثالث میزبانی می‌کنند. آن‌ها همچنین پلتفرم‌ها، سیستم‌عامل‌ها و میان‌افزار (Middleware) را مدیریت می‌کنند.
پس از اشتراک در یک راهکار SaaS، ارائه‌دهنده با ثبت‌نام و ورود کاربر از طریق مرورگر، دسترسی به برنامه را فراهم می‌کند. اغلب مدل چندمستاجری (Multi-Tenant) به کار گرفته می‌شود، یعنی یک نسخه از برنامه SaaS روی سرورهای ارائه‌دهنده اجرا شده و بین کاربران مختلف توزیع می‌شود.
توافق‌نامه سطح خدمت (SLA)
توافق‌نامه سطح خدمت یک قرارداد قانونی است که شرایط و الزامات استفاده از محصول SaaS را مشخص می‌کند. این سند مواردی مانند آپ‌تایم، امنیت، پشتیبانی، به‌روزرسانی خودکار و همچنین مسئولیت‌های شما را بیان می‌کند. برای مثال، اکثر کسب‌وکارها باید مالکیت داده‌های خود را حفظ کنند، حتی اگر داده‌ها در سرور ارائه‌دهنده باشد. یک SLA استاندارد این حق را تضمین می‌کند که داده‌ها متعلق به شماست و هر زمان بخواهید می‌توانید آن‌ها را دریافت یا پشتیبان‌گیری کنید.
برخی از برنامه‌های SaaS رایج کدامند؟
انواع مختلفی از برنامه‌های SaaS رایج وجود دارد، از جمله:
- مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)
- برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP)
- نرم‌افزار بازاریابی ایمیلی
- نرم‌افزار حسابداری
- نرم‌افزار منابع انسانی
- نرم‌افزار امنیتی
- ابزارهای همکاری
- خدمات ویرایش اسناد
- نرم‌افزار ارتباطی
- نرم افزار مرکز تماس
SaaS در مقایسه با سایر مدل‌های سنتی خدمات ابری چگونه است؟
SaaS یکی از سه مدل سنتی اصلی برای محاسبات ابری، در کنار پلتفرم به‌عنوان یک سرویس (PaaS) و زیرساخت به‌عنوان یک سرویس (IaaS) است.
پلتفرم به‌عنوان یک سرویس
PaaS زیرساخت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم برای ساخت و نگهداری برنامه‌ها را معمولاً از طریق API ارائه می‌دهد. با PaaS می‌توانید برنامه‌ها را سریع‌تر و با هزینه کمتر بسازید، آزمایش کنید، اجرا کنید و مقیاس‌دهی کنید.
SaaS در مقابل PaaS:
SaaS برای انجام وظایف مشخص استفاده می‌شود، در حالی که PaaS زیرساخت مدیریت‌شده برای توسعه برنامه فراهم می‌کند.
زیرساخت به‌عنوان خدمت (IaaS)
IaaS خدمات شبکه، سرورها (مجازی یا فیزیکی) و ذخیره‌سازی داده را ارائه می‌دهد. این مدل بالاترین سطح انعطاف‌پذیری و کنترل مدیریتی را روی منابع IT شما فراهم می‌کند.
SaaS در مقابل IaaS:
SaaS کامل‌ترین گزینه نرم‌افزاری و نگهداری از سوی شخص ثالث است، در حالی که IaaS فقط اجزای اصلی مانند سرور و ذخیره‌سازی را فراهم می‌کند. IaaS مناسب زمانی است که کنترل حداکثری محیط را می‌خواهید، اما SaaS مناسب زمانی است که سهولت استفاده در اولویت است.
