آب‌فشان رو به خاموشی (Dwindling Firehose): وقتی جریان داده متوقف می‌شود، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
در سال‌های اخیر، تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌ها دسترسی به APIهای خود را محدود کرده‌اند. برای مثال، اخیراً، Salesforce دسترسی به Slack API را از طریق پلتفرم خود محدود کرد تا سازمان‌ها نتوانند داده‌های Slack را برای آموزش مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) به کار ببرند. کاربران اکنون مجبورند از Real-Time Search API استفاده کنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد مستقیماً در فایل‌ها و پیام‌های Slack جست‌وجو کنند.
سخنگوی Salesforce دلیل این تصمیم را امنیت داده عنوان کرد:
«سنگ‌بنای راهبرد جدید اتصال داده در Slack، فراهم کردن دسترسی جست‌وجوی بلادرنگ از طریق Real-Time Search API است. این روش به کاربران امکان می‌دهد داده‌ها را مستقیماً در محل خود مشاهده کنند، بدون نیاز به جابه‌جایی یا تکرار آن میان سیستم‌ها. همچنین، نیازی به خروجی‌گیری‌های بزرگ از Slack نیست، و امنیت داده‌های مشتری حفظ می‌شود.»
با این حال، برخی معتقدند این اقدام بیش از آن‌که برای امنیت باشد، زمینه‌سازی برای عرضه ابزارهای هوش مصنوعی خود Salesforce است. در هر صورت، این روند نشانه‌ای از شکاف در چشم‌انداز باز APIها و بازگشت به راه‌حل‌های انحصاری و سیلوهای داده‌ای است.
هوش مصنوعی و موج جدید محدودیت در اشتراک داده‌ها
اقدام Salesforce تنها نمونه‌ای از روند گسترده‌تر است که در آن شرکت‌ها با شعار امنیت، کنترل بیشتری بر داده‌ها اعمال می‌کنند. به گفته‌ی Bob Hutchins از Human Voice Media، این محدودسازی اغلب بیشتر در خدمت اهداف هوش مصنوعی خود شرکت‌هاست تا حفاظت از کاربران.
او هشدار می‌دهد:
«این یک نوع محصورسازی پلتفرمی است. سازمان‌هایی که در تلاش‌اند سیلوهای داده را کاهش دهند، حالا با مانع روبه‌رو می‌شوند. جلوگیری از دسترسی شخص ثالث به داده‌ها یعنی گزینه‌های کمتر، تصمیم‌گیری کندتر و خلاقیت محدودتر.»
همزمان، شرکت‌هایی مانند Cloudflare، Anthropic، و Google Gemini نیز محدودیت‌هایی مشابه برای استفاده از داده‌هایشان در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی اعمال کرده‌اند. حتی شبکه‌های اجتماعی نظیر Instagram، X (توییتر سابق) و Reddit نیز دسترسی رایگان یا گسترده‌ی API را کاهش داده‌اند.
Spotify نیز اخیراً دسترسی به API خود را فقط برای شرکت‌هایی با بیش از ۲۵۰هزار کاربر فعال در بازارهای خاص مجاز کرده است. روندی که نشان می‌دهد دسترسی باز به داده‌ها در حال کاهش و تجاری‌سازی APIها در حال افزایش است.
وقتی جریان داده متوقف می‌شود
اگر این روند ادامه یابد، بسیاری از مزایای APIها از بین خواهد رفت. داده‌ها دوباره در سیلوها محبوس می‌شوند، دسترسی دشوارتر و همکاری کندتر می‌شود، و انگیزه‌ی توسعه‌دهندگان کاهش می‌یابد.
هوش مصنوعی نیز بدون داده‌ی بلادرنگ و تاریخی دچار رکود خواهد شد. مدل‌ها دیگر قادر به پیش‌بینی یا تحلیل دقیق نخواهند بود و به ربات‌هایی محدود تبدیل می‌شوند که فقط پاسخ می‌دهند، نه می‌آموزند.
محدودسازی APIها همچنین می‌تواند اکوسیستم اپلیکیشن‌های شخص ثالث را نابود کند. نمونه‌ی آن، برنامه‌ی Glean است که برای جست‌وجو و فیلتر داده‌های Slack طراحی شده بود اما اکنون عملکرد آن به‌شدت مختل شده است.
چگونه از محدودیت APIها پیشی بگیریم
برای مقابله با این روند، توسعه‌دهندگان باید از همین حالا برای آینده آماده شوند:
-
با ارائه‌دهندگان فعلی خود درباره‌ی سیاست‌های دسترسی و هم‌پذیری داده گفت‌وگو کنید.
-
در صورت وابستگی به Slack یا Salesforce، گزینه‌های جایگزین را بررسی کنید.
-
از ابزارهای انحصاری فاصله بگیرید تا داده‌های شما در سیلوها گرفتار نشود.
در نهایت، آشنایی با قوانین مربوط به حریم خصوصی داده، مالکیت داده و کاربرد اخلاقی هوش مصنوعی به شما کمک می‌کند سیستم‌هایتان را در برابر آینده‌ای پر از محدودیت، مقاوم کنید.
