مدیریت پیکربندی چیست؟
مدیریت پیکربندی فرآیندی است که اطمینان می‌دهد پیکربندی‌های سرورها، برنامه‌ها و سایر محیط‌های یک سیستم شناخته‌شده، سازگار و قابل اعتماد باقی می‌مانند. هر سیستم فناوری اطلاعات دارای پیکربندی‌های خاصی مرتبط با نسخه‌های نرم‌افزار، امنیت، شبکه‌بندی و سایر تنظیمات است که برای عملکرد بهینه ضروری هستند. مدیریت پیکربندی این پیکربندی‌ها را ردیابی، به‌روزرسانی و نگهداری می‌کند تا سیستم در یک سطح پایه از پیش تعیین‌شده عمل کند و با وجود هرگونه تغییر، ایمن باقی بماند. این فرآیند، ثبات عملکرد سیستم و ویژگی‌های فیزیکی و عملکردی آن را ایجاد و حفظ می‌کند. همچنین اطلاعات عملیاتی، طراحی و الزامات سیستم را در طول عمر آن در نظر می‌گیرد.
مدیریت پیکربندی چیست؟
مدیریت پیکربندی فرآیندی است که اطمینان می‌دهد پیکربندی‌های سرورها، برنامه‌ها و سایر محیط‌های یک سیستم شناخته‌شده، سازگار و قابل اعتماد باقی می‌مانند. هر سیستم فناوری اطلاعات دارای پیکربندی‌های خاصی مرتبط با نسخه‌های نرم‌افزار، امنیت، شبکه‌بندی و سایر تنظیمات است که برای عملکرد بهینه ضروری هستند. مدیریت پیکربندی این پیکربندی‌ها را ردیابی، به‌روزرسانی و نگهداری می‌کند تا سیستم در یک سطح پایه از پیش تعیین‌شده عمل کند و با وجود هرگونه تغییر، ایمن باقی بماند. این فرآیند، ثبات عملکرد سیستم و ویژگی‌های فیزیکی و عملکردی آن را ایجاد و حفظ می‌کند. همچنین اطلاعات عملیاتی، طراحی و الزامات سیستم را در طول عمر آن در نظر می‌گیرد.
چرا مدیریت پیکربندی مهم است؟
داده‌های پیکربندی تنظیماتی هستند که می‌توانید برای فعال کردن عملکرد خاص سیستم‌های فناوری اطلاعات استفاده کنید. قبل از استقرار، پارامترهای مختلفی مانند تخصیص حافظه، تخصیص سخت‌افزار، امتیازات دسترسی کاربر و پارامترهای شبکه را پیکربندی می‌کنید تا سیستم بهینه عمل کند. با این حال، الزامات سیستم در یک محیط تجاری در حال تحول دائماً تغییر می‌کنند.
چالش‌های پیکربندی
به‌روزرسانی مقادیر پیکربندی به دلیل وابستگی‌های پیچیده، معماری میکروسرویس‌ها و الزامات مدیریت داده‌ها چالش‌برانگیز است. بدون وجود یک سیستم، انحراف پیکربندی به سرعت رخ می‌دهد. انحراف پیکربندی زمانی است که پیکربندی‌های سیستم دیگر با الزامات تجاری یا محیط‌های مرتبط هم‌راستا نباشند. برای مثال، تغییرات پیکربندی در یک محیط توسعه باید دقیقاً در محیط تولید بازسازی شوند. از دست دادن یا نادیده گرفتن مراحل در این فرآیند منجر به انحراف پیکربندی می‌شود.
چگونه مدیریت پیکربندی کمک می‌کند
با مدیریت پیکربندی، می‌توانید داده‌های پیکربندی که نرم‌افزار در طول چرخه حیات خود استفاده می‌کند را نظارت و به‌روزرسانی کنید. این روش رویکردی متمرکز برای یکپارچه‌سازی داده‌های پیکربندی در سیستم‌های مختلف به عنوان یک پایه ارائه می‌دهد. به جای به‌روزرسانی دستی فایل‌های پیکربندی در سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مختلف، می‌توانید از یک ابزار مدیریت پیکربندی برای اعمال تغییرات تدریجی به صورت ایمن و سازگار در تمام پلتفرم‌ها استفاده کنید. مهم‌تر از آن، سیستم‌های مدیریت پیکربندی به طور خودکار به‌روزرسانی‌هایی که انجام می‌دهید را مستند می‌کنند تا بتوانید تغییرات پیکربندی جدید و تأثیرات آن‌ها بر عملکرد سیستم را تحلیل کنید.
مدیریت پیکربندی چگونه با روش‌های مدرن توسعه نرم‌افزار مرتبط است؟
به طور سنتی، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار رویکردی دستی برای مدیریت پیکربندی‌های برنامه داشتند. هنگامی که به معماری ابری تغییر کردند، اهمیت خودکارسازی مدیریت پیکربندی را تشخیص دادند. بنابراین، این کار را در روش‌های مختلف نرم‌افزاری ادغام کرده‌اند تا موانع توسعه را کاهش دهند.
مدیریت پیکربندی در DevOps
DevOps شکاف بین تیم‌های توسعه و عملیات را با خودکارسازی اشتراک منابع برای افزایش بهره‌وری پر می‌کند. با مدیریت پیکربندی، می‌توانید تغییرات را در مراحل اولیه چرخه عمر توسعه نرم‌افزار (SDLC) پیش‌بینی کنید. در یک تنظیم DevOps، تیم مهندسی نرم‌افزار مسئول تست، ردیابی و مدیریت تغییرات پیکربندی برای اطمینان از آمادگی تولید است.
مدیریت پیکربندی در Agile
Agile یک چارچوب مدیریت پروژه است که جریان‌های کاری توسعه نرم‌افزار را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم می‌کند. با ادغام مدیریت پیکربندی با Agile، می‌توانید منابع زیرین را به سرعت پیکربندی کنید وقتی به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری را منتشر می‌کنید. می‌توانید اقلام پیکربندی فردی را در هر تکرار نرم‌افزار به دقت ردیابی کنید.
مدیریت پیکربندی در CI/CD
با یکپارچه‌سازی مداوم و تحویل مداوم (CI/CD)، می‌توانید تغییرات تدریجی کد را انجام دهید در حالی که یک نسخه نرم‌افزاری آماده برای استقرار در مخزن نگهداری می‌کنید. با مدیریت پیکربندی موفق، می‌توانید یک خط لوله خودکار ایجاد کنید که به راحتی محیط‌های تست را از پارامترهای از پیش تعریف‌شده بازسازی می‌کند.
مزایای مدیریت پیکربندی چیست؟
سازمان‌ها مدیریت پیکربندی را برای ساده‌سازی تنظیمات پیکربندی در سیستم‌های مختلف فناوری اطلاعات پیاده‌سازی می‌کنند. این امر منجر به کارایی عملیاتی، پاسخ‌گویی و رضایت مشتری بهتر می‌شود. در ادامه چند مزیت کلیدی که مدیریت پیکربندی ارائه می‌دهد آورده شده است.
بهبود قابلیت بازیابی سیستم
مهندسان نرم‌افزار از ابزارهای مدیریت پیکربندی برای ایجاد یک پایه برای نرم‌افزار کاربردی استفاده می‌کنند. برخی مقادیر پیکربندی ممکن است تغییر کنند و بر پایداری سیستم تأثیر بگذارند وقتی ویژگی‌های جدیدی معرفی می‌کنید. با مدیریت پیکربندی، می‌توانید با بازیابی و بازگشت به مقادیر پیکربندی قبلی که کار می‌کردند، از اختلال در سرویس جلوگیری کنید.
کاهش اختلال در سیستم
نرم‌افزار نادرست پیکربندی‌شده منجر به خرابی سرویس می‌شود که بر کارمندان و مشتریانی که به سیستم فناوری اطلاعات وابسته هستند تأثیر می‌گذارد. یک سیستم مدیریت پیکربندی تمام تغییرات پیکربندی را مستند و در یک پلتفرم متمرکز ذخیره می‌کند. می‌توانید محیطی که خرابی در آن شناسایی شده را برای تحلیل بیشتر بازسازی کنید. این امر تلاش‌های اصلاحی را تسهیل کرده و خرابی‌های پرهزینه سیستم را کاهش می‌دهد.
فعال‌سازی مستندات قابل ممیزی
سیستم‌های کامپیوتری با ده‌ها مقدار پیکربندی که در طول زمان تغییر می‌کنند عمل می‌کنند. می‌توانید از پلتفرم‌های مدیریت پیکربندی برای تعیین اینکه چرا پیکربندی‌های خاصی تغییر کرده‌اند و تأثیر آن‌ها بر نرم‌افزار را ردیابی کنید. مهم‌تر از آن، ابزارهای مدیریت پیکربندی یک ردپای ممیزی برای شناسایی مسئول تغییرات فراهم می‌کنند. این به توسعه‌دهندگان شما کمک می‌کند تا به‌روزرسانی‌های جدید را هنگام همکاری در یک پروژه به طور مؤثر ارتباط دهند.
تسریع توسعه نرم‌افزار
تیم‌های توسعه زمان قابل‌توجهی را صرف تست با تنظیمات پیکربندی مختلف در طول فرآیند توسعه نرم‌افزار می‌کنند. با ابزارهای مدیریت پیکربندی، می‌توانید تنظیمات پیکربندی را در محیط‌های تست و تولید خودکار، مشاهده و تحلیل کنید. می‌توانید محیط‌های تولید را به راحتی با افزودن تغییرات پارامتر بدون بازنویسی مقادیر پایه شبیه‌سازی کنید.
ساده‌سازی به‌روزرسانی‌های پیکربندی
با مدیریت پیکربندی، می‌توانید مقادیر پیکربندی را در مراحل مختلف توسعه نرم‌افزار به راحتی اعمال کنید. برای مثال، ظرفیت‌های محاسباتی در صورت توسعه نرم‌افزار روی ماشین‌های فیزیکی محدود است. با این حال، باید به تخصیص منابع واقعی هنگام تست برنامه در محیط تولید بازگردید. با یک سیستم مدیریت پیکربندی، می‌توانید به راحتی بین نسخه‌های داده‌های پیکربندی جابجا شوید به جای اینکه تغییرات دستی انجام دهید.
مدیریت پیکربندی چگونه کار می‌کند؟
مدیریت پیکربندی با نوشتن اسکریپت‌ها و کدی که وظایف خاصی را برای پیکربندی موفق تمام بخش‌های یک سیستم به صورت خودکار انجام می‌دهند، کار می‌کند. می‌توانید متاداده‌ها—مانند تنظیمات تخصیص سخت‌افزار، کلیدهای API و نقاط پایانی پایگاه داده—را که سیستم‌های فناوری اطلاعات برای عملکرد نیاز دارند، ضبط، یکپارچه و ساده‌سازی کنید. این فرآیند به شرح زیر عمل می‌کند:
- مهندسان سیستم از ابزارهای مدیریت پیکربندی برای جمع‌آوری داده‌ها از محیط‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مختلف استفاده می‌کنند.
- داده‌ها در یک مخزن مرکزی (پایگاه داده مدیریت پیکربندی) ذخیره می‌شوند که ذینفعان می‌توانند به راحتی به آن دسترسی پیدا کنند.
- مهندسان داده‌های پیکربندی را بررسی می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که مقادیر بهینه‌ای هستند که توسط سیستم‌های کاربردی استفاده می‌شوند.
- می‌توانید از ابزارها و چارچوب‌های خودکار برای تنظیم یک خط لوله پیکربندی پایان‌به‌پایان هنگام استقرار بارهای کاری در ابرهای خصوصی، عمومی یا ترکیبی استفاده کنید.
در ادامه برخی از قابلیت‌های گسترده مدیریت پیکربندی شرح داده شده است.
کنترل نسخه
سیستم‌های کنترل نسخه (VCS) ابزارهای نرم‌افزاری هستند که تغییرات کد را ردیابی می‌کنند. وقتی یک VCS در مدیریت پیکربندی نرم‌افزار اعمال می‌شود، می‌توانید مقادیر پیکربندی که در نسخه‌های بعدی اضافه، تغییر یا حذف می‌کنید را ردیابی کنید.
مدیریت پیکربندی کانتینر
کانتینرها بسته‌های نرم‌افزاری هستند که شامل منابع لازم برای عملکرد برنامه‌ها، صرف‌نظر از مشخصات سخت‌افزاری زیرین، هستند. از جمله این منابع مقادیر پیکربندی هستند که امکان عملکرد بهینه برنامه را هنگام استقرار فراهم می‌کنند. می‌توانید چندین نسخه از برنامه‌های کانتینری‌شده را از داده‌های پیکربندی مختلف ایجاد کنید. می‌توانید از یک VCS برای ردیابی تمام تغییرات و حفظ مشاهده‌پذیری در تمام تنوع‌ها استفاده کنید.
چارچوب‌های خودکارسازی
با یک چارچوب خودکارسازی، مهندسان سیستم می‌توانند اسکریپت‌هایی را اجرا کنند که سیستم‌ها را به طور خودکار تأمین و در خوشه‌ها، شبکه‌ها و دستگاه‌ها پیکربندی می‌کنند. با خودکارسازی مدیریت پیکربندی، می‌توانید عملکرد سیستم مورد نظر را بدون وابستگی به مداخله دستی به دست آورید. به این ترتیب، سازمان شما می‌تواند سیستم‌های فناوری اطلاعات را در محیط‌های محاسباتی پیچیده مقیاس‌بندی کند در حالی که خطاهای انسانی را کاهش می‌دهد.
مراحل مدیریت پیکربندی چیست؟
مدیریت پیکربندی یک رشته گسترده است که تیم‌های مهندسی به روش‌های مختلف برای برآورده کردن نیازهای سازمانی اتخاذ می‌کنند. برای مثال:
- مهندسان سیستم ممکن است یک خط لوله پایان‌به‌پایان برای خودکارسازی تغییرات پیکربندی در سرورها، کامپیوترها و دستگاه‌های لبه‌ای ایجاد کنند.
- تیم‌های مهندسی به خدمات زیرساخت به عنوان کد (IaC) اشتراک می‌کنند. آن‌ها اسکریپت‌هایی برای تحلیل منابع و محیط‌هایی که سیستم‌های موجود در آن‌ها عمل می‌کنند، می‌نویسند.
- مهندسان نرم‌افزار از ابزارهای خودکار، مانند Chef و Puppet، برای نظارت و بازگشت تغییرات ناخواسته در پیکربندی‌های بار کاری استفاده می‌کنند.
از مراحل زیر برای پیاده‌سازی موفق فرآیندهای مدیریت پیکربندی استفاده کنید.
شناسایی داده‌ها و ابزارها
داده‌های پیکربندی که بر سیستم‌های فناوری اطلاعات مستقر در سازمان شما تأثیر می‌گذارند را شناسایی و مستند کنید. طرحی برای ردیابی اقلام پیکربندی، مانند ماژول‌های کد، کلیدهای مخفی و تنظیمات شبکه، طراحی کنید.
ابزارهای مناسبی را انتخاب کنید که تیم‌های مهندسی بتوانند برای اسکن سیستم‌های موجود در محیط فناوری اطلاعات و ایجاد یک پیکربندی پایه استفاده کنند. این امر برای اطمینان از اینکه تمام به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری بعدی داده‌های پیکربندی پایداری برای بازگشت دارند، حیاتی است.
مدیریت تغییرات
از ابزارهای مدیریت تغییر، مانند یک VCS، برای مدیریت پیکربندی‌های مختلف در به‌روزرسانی‌های نرم‌افزار استفاده کنید. همچنین می‌توانید یک مدیر پیکربندی را برای نظارت و تأیید تغییرات ارسالی توسط تیم‌های توسعه منصوب کنید. مدیر با ایجاد یک جریان کاری تأیید تغییر و بررسی هر درخواست به‌روزرسانی پیکربندی، مسئولیت‌پذیری و شفافیت را ارتقا می‌دهد. همچنین می‌توانید تمام درخواست‌های تغییر را ممیزی کنید تا اطمینان حاصل شود که نتیجه مورد نظر با نتایجی که درخواست‌کنندگان انتظار دارند مطابقت دارد.
بهترین روش‌ها برای مدیریت پیکربندی چیست؟
مدیریت پیکربندی موفق نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و پیاده‌سازی هماهنگ برای اطمینان از یکپارچگی داده‌ها و تداوم سیستم است. در ادامه برخی از بهترین روش‌ها برای مدیریت پیکربندی آورده شده است:
- تمام ذینفعان را هنگام تعیین اجزای سیستم، تغییرات پیکربندی و معیارهای گزارش‌دهی برای دارایی‌های فناوری سازمانی مشارکت دهید.
- از ابزارهای نرم‌افزاری مناسب برای ردیابی تغییرات پیکربندی مرتبط در فایل‌ها، وابستگی‌ها و محیط‌های مختلف استفاده کنید.
- اثرات بالقوه تغییرات پیکربندی را در مراحل اولیه توسعه تست کنید.
- اقلام پیکربندی فردی را در تمام کامپیوترها و دستگاه‌ها، چه در شبکه‌های عمومی، خصوصی یا ترکیبی، ردیابی کنید.
- فرآیند را به طور مداوم تنظیم کنید تا اطمینان حاصل شود که تمام نرم‌افزارهای مستقر از یک مرکز کنترل به طور مؤثر مدیریت می‌شوند.
تفاوت بین مدیریت پیکربندی و IaC چیست؟
IaC یک فناوری نرم‌افزاری است که می‌توانید برای تأمین منابع محاسباتی با تعریف آن‌ها در کد استفاده کنید. می‌توانید سرورها، سیستم‌های عامل، ماشین‌های مجازی، اجزای شبکه و سایر زیرساخت‌های محاسباتی را با مشخص کردن الزامات با زبان‌های تأمین زیرساخت مانند YAML و JSON به طور خودکار تنظیم کنید.
با مدیریت پیکربندی، می‌توانید نصب برنامه‌ها، تنظیمات، به‌روزرسانی‌ها و نظارت بر عملکرد را خودکار کنید. مدیریت پیکربندی، IaC را با ساده‌سازی استقرار سیستم و فعال کردن مقیاس‌پذیری در ابر تقویت می‌کند.
