کد همیشه در حال تغییر است. ویژگی‌های جدید اضافه می‌شوند، تعداد کاربران افزایش می‌یابد، یا ابزارها و منابع قدیمی می‌شوند یا از دسترس خارج می‌گردند. این پیچیدگی باعث می‌شود کار با کد به‌شدت ناکارآمد شود و ابزارها نیز به‌خاطر کد ناکارآمد، عملکرد ضعیفی داشته باشند. اگر می‌خواهید اپلیکیشن‌ها، نرم‌افزارها و APIهای شما بهترین عملکرد را داشته باشند، بازبینی و بازسازی دوره‌ای کد اهمیت زیادی دارد.
این فرآیند به بازسازی کد (Code Refactoring) معروف است. بازسازی کد همیشه برای حفظ عملکرد بهینه ضروری است، اما برای APIها، میکروسرویس‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا عملکرد و در دسترس بودن در این سیستم‌ها حیاتی است. در ادامه، یک راهنمای جامع برای بازسازی کد ارائه می‌کنیم تا بتوانید کد خود را در بهترین وضعیت نگه دارید.
بازسازی کد چیست؟
بازسازی کد به معنای تغییر کد بدون تغییر خروجی عملکردی آن است. معمولاً شامل بازسازی و سازمان‌دهی مجدد کد موجود است، مانند ساده‌سازی توابع، بهبود نام‌گذاری، حذف کدهای تکراری و سازمان‌دهی فایل‌ها. هدف اصلی بازسازی کد، خواناتر کردن کد، آسان‌تر کردن نگهداری و افزایش قابلیت توسعه آن است.
برخلاف اضافه کردن ویژگی‌های جدید، بازسازی کد هیچ قابلیت جدیدی ایجاد نمی‌کند؛ فقط تضمین می‌کند که کد موجود بهترین عملکرد را داشته باشد. به همین دلیل ممکن است نادیده گرفته شود، زیرا نگهداری و به‌روزرسانی کد معمولاً جذابیت کمتری نسبت به توسعه و افزودن قابلیت‌ها دارد.
چرا بازسازی کد اهمیت دارد
مثل ضرب‌المثل «پیشگیری بهتر از درمان است»، بازسازی کد از بروز مشکلات جلوگیری می‌کند و کار با کد را آسان‌تر می‌سازد. بازسازی کد باعث خواناتر شدن کد، آسان‌تر شدن فرآیند تست و رفع اشکال و افزایش سرعت onboarding توسعه‌دهندگان جدید می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد بازسازی کد می‌تواند:
-
زمان اجرا را تا ۱۵٪ کاهش دهد
-
پیچیدگی چرخه‌ای (Cyclomatic Complexity) را تا ۳۰٪ کاهش دهد
-
زمان onboarding توسعه‌دهندگان جدید را تا ۶۲٪ سریع‌تر کند
-
نگهداری کد را ۲۷٪ آسان‌تر کند
کد بهینه و مستندسازی شده همچنین برای سیستم‌های هوشمند و محیط‌های توسعه هوش مصنوعی راحت‌تر قابل استفاده است و احتمال خطا و سردرگمی را کاهش می‌دهد.
بازسازی کد در طراحی API
بازسازی کد برای توسعه‌دهندگان API اهمیت ویژه‌ای دارد، به‌خصوص در backend سرویس‌هایی که از frontend، اپ موبایل یا یکپارچه‌سازی با سیستم‌های ثالث پشتیبانی می‌کنند.
APIهای بازسازی‌شده معمولاً:
-
تأخیر کمتر دارند
-
درخواست‌ها را سریع‌تر پردازش می‌کنند
-
تجربه کاربری بهتری ارائه می‌دهند
-
ثبات و قابلیت اطمینان بیشتری دارند
نمونه کد اولیه نامناسب:
این کد دارای مشکلاتی مانند نام‌گذاری غیر استاندارد، استفاده نادرست از HTTP methodها و ذخیره‌سازی داده‌ها به صورت غیر بهینه است.
نسخه بازسازی‌شده و بهینه:
در این نسخه:
-
یک endpoint استاندارد
/postsایجاد شده -
هر پست شناسه منحصربه‌فرد دارد
-
توابع کمکی کوچک و مشخص ایجاد شده‌اند
-
خطاها و اعتبارسنجی به شکل منظم مدیریت شده است
بازسازی کد همچنین فرآیند مانیتورینگ و ثبت metricها را بهبود می‌بخشد و مسیر requestها را شفاف‌تر می‌کند.
بهترین روش‌ها برای بازسازی کد در طراحی API
۱. اصل DRY (Don’t Repeat Yourself): تکرار منطق کد را با استفاده از توابع قابل استفاده مجدد حذف کنید.
۲. تست قبل از بازسازی: از تست API برای اطمینان از صحت عملکرد قبل از تغییر استفاده کنید.
۳. تمرکز بر ترکیب (Composition) به جای ارث‌بری (Inheritance): با استفاده از توابع کوچک و قابل استفاده مجدد، ساختار انعطاف‌پذیر ایجاد کنید.
۴. بازسازی منظم: بازسازی کوچک و دوره‌ای بهتر از یک تغییر بزرگ و سنگین است. این روش عملکرد و کیفیت API را حفظ می‌کند و مشکلات عملکردی را زودتر آشکار می‌سازد.
مثالی از ShopBack نشان می‌دهد که بازسازی تدریجی کد و افزودن لایه‌های انتزاعی و لیست API باعث بهبود تجربه کاربری و افزایش توانایی تیم توسعه شده است.
نتیجه‌گیری در مورد بازسازی کد
بازسازی کد یکی از قدرتمندترین ابزارهای توسعه‌دهندگان است. این فرآیند:
-
کد درهم و نامرتب را به سیستمی سازمان‌یافته تبدیل می‌کند
-
عملکرد را بهبود می‌دهد
-
نگهداری کد را آسان‌تر می‌کند
برای توسعه‌دهندگان API، بازسازی کد حیاتی است؛ زیرا تضمین می‌کند APIها سریع، قابل اعتماد و پایدار باقی بمانند. با افزایش استفاده AI به‌عنوان مصرف‌کننده API، کد بهینه، مستندسازی‌شده و مدولار اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
