نقص‌های حیاتی امنیت ای‌پی‌آی (Critical API Security Failures) که می‌توانند کسب‌وکار شما را نابود کنند و روش‌های جلوگیری از آن‌ها
رابط‌های برنامه‌نویسی (API) به بافت اتصال‌دهنده اکوسیستم نرم‌افزاری مدرن تبدیل شده‌اند، یکپارچگی‌ها را هدایت می‌کنند، اتوماسیون را ممکن می‌سازند و تجربیات دیجیتال را در پشت‌صحنه تأمین می‌کنند. اما با گسترش نقش آن‌ها، جذابیتشان برای مهاجمان نیز افزایش می‌یابد.
APIهایی که به‌درستی ایمن نشده‌اند تنها داده‌ها را در معرض خطر قرار نمی‌دهند — بلکه کل کسب‌وکار را در معرض ریسک عملیاتی، اعتباری و نظارتی قرار می‌دهند. در این مطلب، متداول‌ترین آسیب‌پذیری‌های امنیتی در پروژه‌های واقعی را بررسی کرده و راهکارهای عملی برای جلوگیری از آن‌ها ارائه می‌کنیم — قبل از آنکه به حوادث پرهزینه تبدیل شوند.
شکاف‌های اصلی امنیتی در APIها کدام‌اند؟
فهرست آسیب‌پذیری‌ها و روش‌های سوءاستفاده از API بسیار گسترده است. در ادامه بر متداول‌ترین مواردی که طی سال‌ها تجربه حرفه‌ای در پروژه‌های فناوری اطلاعات با آن‌ها مواجه شده‌ام تمرکز می‌کنم. این موارد با فهرست ده‌گانه OWASP برای خطرات API در سال ۲۰۲۳ مطابقت دارند.
احراز هویت ضعیف (Weak Authentication Mechanisms)
نمونه‌هایی از این نوع نقص شامل نگهداری کلیدهای API به‌صورت متن ساده (بدون رمزگذاری) یا نبود هرگونه مکانیزم احراز هویت است، که در نتیجه API کاملاً «عمومی» باقی می‌ماند و هرکسی می‌تواند به آن درخواست بفرستد.
این آسیب‌پذیری دومین خطر بزرگ در فهرست OWASP (API2:2023 Broken Authentication) است و تأثیر تجاری آن بسیار شدید است.
کنترل ناکافی مجوزها (Insufficient Authorization Controls)
احراز هویت و مجوز دو مفهوم متفاوت‌اند. حتی اگر احراز هویت انجام شود، آیا کاربر یا سیستم واقعاً مجاز به دسترسی است؟
به عنوان مثال، یک کاربر با توکن معتبر وارد سیستم می‌شود، اما آیا اجازه دارد به همه منابع دسترسی داشته باشد؟
این ضعف می‌تواند به افشای داده‌های حساس و عملکردهای حیاتی منجر شود. مطابق OWASP، این آسیب‌پذیری با API1:2023 و API5:2023 مرتبط است.
حملات تزریقی (Injection Attacks)
همانند برنامه‌های وب، APIها نیز در معرض تزریق SQL، تزریق فرمان، یا XSS هستند. داده‌های ورودی (payload یا query) ممکن است شامل کدهای مخرب باشند که موجب افشای داده‌ها یا توقف سرویس می‌شوند.
این آسیب‌پذیری با API10:2023 Unsafe Consumption of APIs مرتبط است.
انتقال داده ناامن (Insecure Data Transmission)
اگر داده‌های حساس بدون رمزگذاری ارسال شوند (مثلاً بدون HTTPS)، مهاجمان می‌توانند آن‌ها را شنود کنند. این نقص با خطر API3:2023 Broken Object Property Level Authorization مرتبط است. رمزگذاری مناسب داده‌ها (TLS/SSL) راه‌حلی کلیدی است.
پیکربندی نادرست CORS
سیاست‌های CORS نادرست می‌توانند موجب شوند منابع از مبدأهای غیرمجاز درخواست شوند و داده‌های حساس افشا شوند. این خطر با API8:2023 Security Misconfiguration مطابقت دارد.
نبود محدودیت نرخ (Rate Limiting)
APIهایی که محدودیت نرخ ندارند، می‌توانند هدف حملات یا استفاده بیش‌ازحد قرار گیرند و منابع را تخلیه کنند.
در نسخه ۲۰۱۹ OWASP با عنوان API4:2019 Lack of Resources & Rate Limiting معرفی شد.
حملات محروم‌سازی از سرویس (DoS Attacks)
مهاجمان با ارسال حجم بالایی از درخواست‌ها می‌توانند دسترسی به سرویس را مختل کنند. این نقص با API4:2023 Unrestricted Resource Consumption هم‌خوانی دارد.
لاگ‌گیری و پایش ناکافی
در نبود لاگ مناسب و ابزارهای مانیتورینگ، تشخیص رفتار غیرعادی یا حملات دشوار است. در فهرست OWASP 2019، این موضوع با API10:2019 Insufficient Logging & Monitoring مطرح شده بود.
پیکربندی نادرست امنیتی
تنظیمات پیش‌فرض یا نادرست در سرور، فریم‌ورک یا Gateway می‌تواند به آسیب‌پذیری منجر شود.
این مورد شامل رمزهای عبور پیش‌فرض، قابلیت‌های غیرضروری و کنترل دسترسی ناکامل است.
افشای داده (Data Exposure)
پاسخ‌های بیش از حد مفصل یا پیام‌های خطایVerbose می‌توانند اطلاعات حساس مانند رمزها، PII یا داده‌های اختصاصی را فاش کنند. افشای داده می‌تواند باعث خسارت‌های سنگین اعتباری و مالی شود.
بهترین روش‌ها برای بستن شکاف‌های امنیتی
اجرای احراز هویت و مجوز قوی
از مکانیزم‌هایی مانند OAuth2.0، JWT و API Keyهای رمزگذاری‌شده استفاده کنید.
سطوح مجوز را هم در سطح API و هم منابع تنظیم نمایید.
استفاده از رمزگذاری
از HTTPS/TLS برای انتقال داده استفاده کنید تا جلوی شنود یا دستکاری داده‌ها گرفته شود.
اعتبارسنجی و پاک‌سازی ورودی‌ها
قوانین مشخصی برای اعتبارسنجی ورودی‌ها و پارامترها تعریف کنید تا جلوی تزریق گرفته شود.
محدودسازی نرخ درخواست‌ها
با پیاده‌سازی Rate Limiting جلوی حملات DoS و استفاده بیش از حد را بگیرید.
پیکربندی صحیح CORS
دامنه‌های مجاز را دقیق مشخص کنید تا فقط منابع معتبر بتوانند به API دسترسی داشته باشند.
استفاده از هدرهای امنیتی
از هدرهایی مانند CSP، X-Frame-Options، X-Content-Type-Options و X-XSS-Protection استفاده کنید.
پیروی از اصل کمترین دسترسی (Least Privilege)
تنها داده‌های ضروری را از طریق API منتشر کنید.
مانیتورینگ و لاگ‌گیری منظم
درخواست‌ها، خطاها و رفتارهای مشکوک را ثبت و تحلیل کنید. ابزارهای مشاهده‌پذیری (Observability) برای این کار ضروری‌اند.
تست امنیت
تست نفوذ و اسکن آسیب‌پذیری را به‌طور منظم انجام دهید.
ایمن‌سازی کل چرخه عمر توسعه نرم‌افزار (SDLC)
امنیت باید در تمام مراحل — از طراحی تا استقرار — گنجانده شود.
آموزش توسعه‌دهندگان و اعمال نسخه‌بندی امن از نکات کلیدی است.
APIها برند شما هستند: آن‌ها را متناسب با آن ایمن کنید
در اقتصاد دیجیتال امروز، APIها ستون فقرات نوآوری و تجربه مشتری هستند.
اما امنیت ضعیف می‌تواند تمام اعتماد و اعتبار را از بین ببرد.
امنیت API فقط موضوعی فنی نیست — بلکه فرهنگی است.
سازمان‌هایی که امنیت API را اولویت می‌دهند، می‌توانند با اطمینان نوآوری کنند و اعتماد بلندمدت بسازند.
در پایان، APIهای شما نماینده برند شما هستند. مطمئن شوید بازتاب‌دهنده سازمانی هستند که امنیت و اعتبار خود را جدی می‌گیرد.
